• Scriptie Gina van Eck

Masterscriptie Noord/Zuidlijn – Omgevingsmanagement gedurende de uitvoering bij Station Vijzelgracht

Auteur: Gina van Eck MSc
Publicatie: Juli 2011

Samenvatting

Aanleiding voor dit onderzoek is de vraag vanuit de Dienst Noord/Zuidlijn specifiek het contract Diepe Stations om een document te genereren waar het gevoerde omgevingsmanagement in uiteen gezet wordt. De lessen die hieruit getrokken kunnen worden zijn mogelijk interessant voor toekomstige binnenstedelijke ontwikkelingen. Daarnaast zorgt dit onderzoek dat de verkregen kennis en inzichten over omgevingsmanagement gedocumenteerd worden.

In dit onderzoek wordt het gehanteerde omgevingsmanagement vanaf start uitvoering bij station Vijzelgracht in kaart gebracht. Tevens is het effect van het gehanteerde omgevingsmanagement op het project onderzocht. De volgende hoofdvraag staat centraal: “Hoe wordt het omgevingsmanagement ten aanzien van de uitvoering van de Noord/Zuidlijn station Vijzelgracht vormgegeven en wat waren de effecten van het gehanteerde management op het verloop van het project?”

Uit de casusbeschrijving en de analyse blijkt dat de projectorganisatie na de verzakkingen (in de zomer van 2008) op een andere manier naar de omgeving is toegetreden. Van belang hierbij is dat de organisatie intern ook een verandering heeft doorgemaakt. Vanaf start uitvoering tot aan de verzakkingen opereerde het projectbureau op een overwegend autopoietische manier naar de omgeving toe en hanteerde hierbij smalle boundary judgements. Waardoor de omgeving weinig gelegenheid kreeg tot vergaande participatie. Het effect was dat er weinig mogelijkheid was voor de omgeving om het project inhoudelijk te verrijken. De omgeving heeft gebruik gemaakt van haar hindermacht en vertrouwen van de omgeving richting het projectbureau kwam niet tot stand. Na de verzakkingen besefte het projectbureau dat er iets moest veranderen in de omgevingsmanagementstijl. De omgeving werd in de gelegenheid gesteld, middels een financiële bijdrage, om zichzelf te organiseren. De georganiseerde omgeving kreeg meer mogelijkheden om te participeren dan voor de verzakkingen. Waar eerst sprake was van informeren is momenteel ook sprake van adviseren en soms van coproduceren. Van belang is wel te melden dat deze participatie zich niet uitstrekt tot het feitelijke bouwproces. Participatie van de omgeving is mogelijk als het gaat om randvoorwaarden van het bouwproces. Elementen die hierbij van belang zijn onder andere geluidhinder, transporten, werktijden, luchtkwaliteit en locaties van installaties. Respondenten geven aan dat een verandering is waar te nemen in de wijze waarop de projectorganisatie naar de omgeving toe optreedt. De boundary judgements zijn breder en de managementstijl is overwegend dissipatief. Het effect van de gehanteerde managementstijl na de verzakking in 2008 is dat er meer mogelijkheden zijn tot inhoudelijke verrijking en er langzaam aan meer vertrouwen ontstaat vanuit de omgeving. De aanbevelingen gaan onder andere in op het organiseren van de omgeving. Daarnaast is de aanbeveling gedaan om de verantwoordelijkheid voor de omgeving niet te verdelen over meerdere organisaties. Tevens is communicatie naar de omgeving toe vanaf een vroeg stadium van belang. Het gaat dan onder andere over de communicatie betreffende risico’s en bijvoorbeeld kaders waarbinnen de omgeving invloed kan uitoefenen.

Samengevat is in dit onderzoek aangetoond dat de omgevingsmanagementstijl invloed heeft op het project. Kanttekening hierbij is wel dat een causale relatie in een complex project lastig te duiden is doordat er ook andere factoren zijn die kunnen bijdrage aan een effect. Bijvoorbeeld dat er de afgelopen maanden geen vergelijkbare problemen zijn opgetreden als in de zomer van 2008 toen de
verzakkingen hebben plaatsgevonden.