Ook op ICT-gebied is de Noord/Zuidlijn een flinke uitdaging. Het hele Amsterdamse metrosysteem staat aan de vooravond van een enorme systeemsprong, die onder andere de communicatie tussen de verschillende systemen zoals signalerings-, treinbeveiligings-, railinfra- en camerasystemen aan elkaar koppelt. ”Dit maakt het mogelijk om in te toekomst problemen op afstand te detecteren en ook op te lossen”, zegt Erik Bijlsma, manager Eigendom en Beheer van Dienst Metro Amsterdam.

Dit artikel van Marieke van Gompel verscheen eerder op Spoor Pro – het online vakblad voor railbedrijven.

Op dit moment wordt er met man en macht gewerkt aan de nieuwe metroverbinding Noord/Zuidlijn. De lijn loopt van Amsterdam Noord, onder het centrum van Amsterdam door, naar station Zuid. 

Bijlsma: ”De Noord/Zuidlijn zoals we die nu gaan maken verplicht ons om een systeemsprong te maken. Zo moet alles wat we bouwen er bijvoorbeeld in de toekomst toe kunnen leiden bestuurdersloos te rijden. De nieuwe metro M5 is hier al op voorbereid, dus het systeem kan het al toelaten. Alleen zijn de stations hier nog niet op ingericht.

Automatisering

”Verder zijn we een grote omslag aan het maken waarbij we het onderhoud en beheer van het gehele Amsterdamse metronetwerk optimaliseren en automatiseren. Daarbij wordt ook de signalering, treinbeveiliging, ICT en het communicatiesysteem van het huidige metronetwerk vernieuwd”, aldus de manager.

”Voor het onderhoud betekent dat bijvoorbeeld dat we problemen veel meer op afstand gaan detecteren en oplossen. Op dit moment gaan GVB-servicemonteurs bij een liftstoring bijvoorbeeld ter plaatse om defecten te diagnosticeren. Dat is straks niet meer het geval”, zo vervolgt hij.

Onderhoud op afstand

Jan Tijmensen, consultant bij InTraffic, adviseert Dienst Metro Amsterdam over de te nemen stappen bij de diverse ICT-projecten. ”De nieuwe ICT-systemen meten bijvoorbeeld hoe vaak statuswisselingen in ICT-systemen plaatsvinden. Op basis van die informatie kunnen onderhoudswerkzaamheden sneller en efficiënter uitgevoerd worden. Wij hebben Dienst Metro geholpen dit vorm te geven.”

”We gaan van Toestand Afhankelijk Onderhoud (TAO) naar Gebruiks Afhankelijk Onderhoud (GAO). Een inschatting maken is niet meer nodig. Met de nieuwe systemen krijgen we straks op afstand een reële weergave van de staat van het onderhoud”, legt hij uit.

Veiligheid

Ook op het gebied van veiligheid in de metrostations worden flinke stappen gemaakt. Bijlsma: ”Als er een calamiteit plaatsvindt, dan kunnen we dit met een druk op de knop afhandelen. Bij de Noord/Zuidlijn worden bijvoorbeeld bij rampen alle roltrappen automatisch in de richting van de nooduitgang ingesteld. Ook gaan de OV-chippoortjes open en de afzuiginstallaties direct aan.”

Dienst Metro Amsterdam heeft met beveiligings- en ICT/telecomleveranciers als Alstom, Siemens en Thalens ‘Design Construct and Maintain’ (DCM)-contracten afgesloten, wat betekent dat de fabrikant naast de verantwoordelijkheid voor het ontwerp en de bouw ook het onderhoud op zich neemt. Op dit moment wordt het onderhoud van het Amsterdamse metronetwerk nog door het GVB uitgevoerd. De toekomstige rol zal er één zijn van contractmanagement en regievoerder betreffende het tweede- en derdelijnsonderhoud van de ICT/telecomleveranciers.

Contract

Bijlsma: ”Het GVB blijft de probleemanalyse uitvoeren betreffende het OV-systeem. De probleemanalyses van de deelsystemen worden door de leveranciers uitgevoerd. Omdat wij een DCM-contract hebben met de leveranciers, is de leverancier verantwoordelijk voor het vervangen en herstellen van eventuele systeemcomponenten. De GVB-monteurs gaan componenten vervangen en geen inhoudelijke herstellingen op locatie uitvoeren zoals nu nog wel gebeurt.”

Reizigers kunnen vanaf 2017 van de Noord/Zuidlijn gebruik gaan maken. “Of er daadwerkelijk bestuurdersloze metro’s op de nieuwe lijn gaan rijden, is een bestuurlijk besluit. De systemen zijn er in ieder geval op voorbereid.”

beeld: Artist Impressions Benthem Crouwel Architekten